Zasady planowania przestrzennego w Polsce są obostrzone wieloma przepisami, które zobowiązują nas nie tylko do zgodności z prawem polskim, ale także europejskim. Jest to warunkowane potrzebą dbałości o prawidłowy rozwój wszystkich regionów kraju z uwzględnieniem kwestii ochrony środowiska oraz celowych działań na rzecz rozwoju gospodarki. Dlatego też planowanie przestrzenne w gminie, powiecie i województwie – na każdym szczeblu administracyjnym kraju – jest podporządkowane ogólniejszej polityce przestrzennej państwa. Podstawowym aktem prawnym regulującym te kwestie jest ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która rozstrzyga, jakie są ogólne zasady gospodarki przestrzennej kraju. Na najniższym poziomie administracyjnym na system aktów decydujących o tym, jak będzie wyglądało planowanie przestrzenne w gminie, składają się: akty prawa stanowiące o miejscowej gospodarce przestrzennej, a także miejscowe uwarunkowania.
Wspomniane akty i uwarunkowania podlegają pod ogólne prawo miejscowe, krajowe przepisy urbanistyczne oraz tak zwanemu studium. Jest to nic innego jak zbiór założeń decydujących o zintegrowanych działaniach na rzecz kierunkowego rozwoju danego terenu. I tym sposobem to właśnie gminy odpowiadają za podstawowe działania w zakresie planowania gospodarki przestrzennej w całym kraju. Do ich zadań należy: ustalenie przeznaczenia poszczególnych terenów; planowanie i rozmieszczenie inwestycji oraz określenie warunków zabudowy na terenie gminy. Lokalne władze mają więc obowiązek określenia długofalowych zasad porządkujących planowanie przestrzenne w gminie. W tym celu opracowują główny ich zarys dotyczący przeznaczenia poszczególnych terenów gminy oraz ewentualnych zmian w tej materii. Określają, które tereny mogą być przeznaczone pod budowę oraz zapobiegają możliwości takich działań w rejonach szczególnie cennych pod względem ochrony środowiska czy dziedzictwa kulturowego. W tym celu planują również sieć komunikacyjną oraz infrastrukturę techniczną. Uwzględnia się przy tym topografię terenu oraz rejony o szczególnych właściwościach (możliwość podtopień, osuwisk, zamieszkiwanie przez nietypową faunę i florę itp.).
Za planowanie przestrzenne w gminie odpowiedzialny jest wójt i to on sporządza odpowiedni projekt zagospodarowania przestrzennego, który uwzględnia wszystkie wyżej wymienione czynniki. Zgodnie z procedurą wójt podejmuję uchwałę rady gminy w tej kwestii, po czym ogłasza przystąpienie do niej i przyjmuje wnioski. Wnioski te poddane są opiniowaniu odpowiednich służb, a następnie są konsultowane z wyższymi władzami. Pod uwagę bierze się również głosy ze strony opinii publicznej. Ostatecznie plan jest przyjmowany po uchwaleniu przez radę gminy.
Oczywiście my sami planując zagospodarowanie przestrzeni naszej działki, musimy wpisać się w szersze ramy prawne. Bezwzględnie koniecznym warunkiem jest podporządkowanie się zasadom regulującym planowanie przestrzenne w gminie. Zakres naszych działań nie może bowiem wykraczać poza możliwości zgodne z ogólną polityką państwa w zakresie gospodarki przestrzennej.