Miejsca specjalnie stworzone z myślą o przeznaczeniu do wspólnego użytkowania lub takie, które nimi stały się na skutek wtórnego zaadoptowania ich w tym celu, odgrywają niezwykle znaczącą rolę w pejzażu i funkcjonowaniu miasta. Takimi miejscami publicznego użytku mogą być przykładowo place lub nawet całe ulice, najczęściej wyłączone z ruchu kołowego, ale łatwo dostępne ze względu na centralną lokalizację. Atrakcyjne architektonicznie przestrzenie publiczne z definicji o nieograniczonym dostępie stanowią o specyfice danej miejscowości i przyciągają dlatego nie tylko ich mieszkańców, ale także licznych turystów i przygodnych przyjezdnych. Oferują one miejsce do spędzenia chwil wytchnienia, estetycznej konsumpcji zadbanego i starannie ukształtowanego otoczenia, a nawet więcej: stwarzają warunki sprzyjające do nawiązywania kontaktów i integracji różnych grup społecznościowych w czasie rekreacyjnym. Nic więc dziwnego, że zagospodarowanie przestrzeni publicznej jest niezwykle ważnym elementem planowania i zarządzania miastem.
W przeszłości miejsca publiczne spełniały również funkcje reprezentacyjne, co dyktowało ich lokalizację, formalne ukształtowanie, dekorację i wreszcie samo użytkowanie. Jednym z często spotykanych rodzajów ich zagospodarowania jest układ centralny z zaakcentowanym centrum fontanną lub innego gatunku dziełem sztuki. Obecnie mówi się o tych miejscach wprawdzie jako o wizytówce miasta czyli w jakiś sposób reprezentujących miasto, to jednak w nowoczesne zagospodarowanie przestrzeni publicznej ma przede wszystkim na celu zapewnienie jej użytkownikom właściwego komfortu.
Zagospodarowanie przestrzeni publicznej oznacza w pierwszej linii planowo przeprowadzoną funkcjonalną i formalną integrację miejsc publicznych w kontekście całkowitej zabudowy. W przypadku historycznych miejsc publicznych powstałych jako jednorodne założenia istotnym zadaniem jest dbałość o zachowanie niepowtarzalnego ich charakteru zgodnie z przepisami ochrony zabytków. Przy czym nie należy również bagatelizować roli otaczającego je kontekstu, który wtórnie mógłby wpłynąć na ich funkcjonowanie.
W większości jednak przypadków mamy do czynienia ze starszymi heterogenicznymi kompleksami narosłymi w czasie stuleci, w tym także ostatnich dekad. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej jest wtedy zadaniem mającym na celu zachowanie lub stworzenie spójności takiej przestrzeni ze szczególnym zwróceniem uwagi na pełną respektu ochronę historycznej zabudowy i ewentualną estetyczną lub funkcjonalną korektę nowszych budynków.
Nieco innym przypadkiem jest projektowanie nowych miejsc publicznych wynikających z nowo powstałego kontekstu architektonicznego. W najlepszym przypadku zagospodarowanie przestrzeni publicznej jest już integralną częścią fazy projektowej.
Zupełnie nowym aspektem jest coraz częstsze wyposażenie przestrzeni publicznych w darmowy internet, co przyczynia się do powstania nowej formy społeczności spotykającej się na obszarze miejsc publicznych, ale komunikującej się ze współużytkownikami oraz innymi mediami w rzeczywistości wirtualnej.